Skip to main content
Surveillance
Self-Defense

Metaveri Neden Önemlidir?

Son güncelleme: August 10, 2015

This page was translated from English. The English version may be more up-to-date.

Dijital haberleşme bağlamında, metaveri (metadata) bir mektubun dijital muadilidir — gönderdiğiniz ve aldığınız iletişimlerle ilgili bir bilgidir. Epostalarınızın konu satırı, konuşmalarınızın uzunluğu ve haberleştiğiniz andaki konumunuz (ve kiminle haberleştiğiniz) bir çeşit metaveridir. Metaveri genellikle konuşmalarınızın içeriği haricindeki her şey olarak tanımlanır.

Tarihsel olarak, Birleşik Devletler de dahil olmak üzere, metaveri yasal olarak konuşmalarınızın içeriğine oranla daha az gizlilik güvencesine sahip oldu. Birçok ülkede polis, geçen ay kimleri aradığınızın listesini, gerçekten ne konuştuğunuzu öğrenmek amacıyla telefonunuzu dinlemeye oranla daha kolay bir şekilde elde edebilir.

Devletler ya da haberleşme şirketleri gibi metaveriye erişmek isteyen veya toplayan gruplar, metaverinin ifşaatında (ve toplanmasında) bir sakınca olmadığını iddia ederler. Maalesef bu iddialar doğru değildir. Çok küçük bir metaveri örneği bile bir kişinin hayatını detaylı bir şekilde görmenizi sağlayabilir.  Metaverinin, metaveri toplayan devletler ve şirketler için ne kadar açıklayıcı olduğuna bir göz atalım:

  • Saat 2:24'te bir cinsel sohbet hattını aradığınız ve konuşmanızın 18 dakika sürdüğü bilinir ancak ne konuştuğunuz bilinmez.
  • Boğaziçi Köprüsü üzerinden intihar destek hattını aradığınız bilinir, ancak konuşmanızın içeriği gizli kalır.
  • HIV testi yapan bir kurumla konuştuğunuz ve bu görüşmeden sonra aynı saat içinde sağlık sigortası sağlayıcınızla görüştüğünüz bilinir, ancak bu kurumlarla ne konuştuğunuz bilinmez.
  • Bir kadın doktorunu aradığınız ve yarım saat konuştuğunuz, daha sonra da Aile Planlaması Derneği'ni aradığınız bilinir, ancak ne hakkında konuştuğunuzu kimse bilmez.

Metaveriyi harici toplamaya karşı korumak teknik olarak zor bir problemdir, çünkü üçüncü partiler haberleşmelerinizi iletmek için genellikle metaveriye erişmek zorundadır.  Bir zarfın dış kısmının nasıl bir postacı tarafından okunması gerekiyorsa, dijital haberleşmelerin de kaynağının ve ulaşacağı noktanın belirlenmesi gerekir. Telekom şirketlerinin gelen aramaları telefonunuza yönlendirebilmek için telefonunuzun yaklaşık konumunu bilmeleri gerekir.

Tor gibi servisler ya da Ricochet gibi deneysel projeler, yaygın haberleşme yollarının ürettiği metaveri miktarını kısıtlamayı umuyor. Yasalar metaveriye daha iyi davranana ve metaveriyi kısıtlayan araçlar yaygınlaşana kadar yapabileceğimiz en iyi şey, haberleştiğimizde ne tür metaveriler ilettiğimize, bu bilgilere kimlerin ulaşabileceğine ve bu bilgilerin nasıl kullanılabileceğine dikkat etmektir.