Nasıl: Çevrimiçi Sansürü Atlatmak

Bu metin çevrimiçi sansürü atlatma konusuna üstten bir bakış sağlamaktadır ve kapsamlı bir çalışma değildir.

Birçok devlet, şirket, okul ve kamuya açık bağlantı noktaları internet kullanıcılarının belirli websitelerine ve internet servislerine erişimini engellemek için üretilmiş yazılımları kullanırlar. Bunlara interneti filtreleme ya da engelleme denir ve sansürün bir çeşididir. İçerik filtreleme birçok farklı biçimde gerçekleşebilmektedir. Bazen bir websitesinin tamamı engellenir, bazen belirli web sayfaları engellenebilir ve bazen de içerik, barındırdığı anahtar kelimelere göre engellenebilir.

İnternet sansürünü atlatmanın çeşitli yolları vardır. Bu yolların bazıları sizi gözetime karşı korurken, çoğunluğu korumaz. İnternet bağlantınızı kontrol eden kişi veya kurumlar girmek istediğiniz siteyi engeller veya filtrelerse, neredeyse her zaman atlatma araçlarını kullanarak istediğiniz bilgiye ulaşabilirsiniz. Not: Güvenlik ve gizlilik sözü veren atlatma araçları her zaman güvenli veya gizli değildir. Ve "anonimlik" gibi terimleri kullanan araçlar kimliğinizi her zaman gizli tutmayabilir.

Sizin için en iyi atlatma aracının hangisi olduğu tehdit modelinize göre değişkenlik gösterebilir. Eğer tehdit modelinizden emin değilseniz, ilgili rehberimizi okuyabilirsiniz.

Bu rehberde sansür atlatmanın dört farklı yolundan bahsedeceğiz:

• Vekil bir sunucu kullanarak engellenen siteye erişme
• Şifrelenmiş vekil bir sunucu kullanarak engellenen siteye erişme
• Sanal Ağ Sunucusu (VPN) kullanarak engellenen siteye veya servislere erişme
• Tor Tarayıcısı'nı kullanarak engellenen siteye erişme veya kimliğinizi koruma

Temel teknikler anchor link

Atlatma araçları genellikle sizin internet ya da diğer trafiğinizi başka bir bilgisayar üzerinden geçirir, bu sayede trafiğinizi sansürü uygulayan makinelerin müdahalesinden kurtulur. Bu süreçte iletişiminizi yönlendirdiğiniz aracı servise vekil sunucu veya proxy denir.

HTTPS websitelerine erişmek için kullanılan HTTP protokolünün güvenli versiyonudur. Bazen bir sansür sitenin yalnızca güvensiz versiyonunu engeller ve sizin bu siteye yalnızca alanadının HTTPS ile başlayan versiyonunu yazarak erişebilmenize imkan tanır. Bu yöntem eğer yaşadığınız filtreleme yalnızca anahtar kelimeler üzerinden yapılıyor ya da yalnızca tekil web sayfalarını engelliyorsa oldukça kullanışlı olmaktadır. HTTPS sansürü gerçekleştirenlerin sizin web trafiğinizi okumasını engeller, bu sayede hangi anahtar kelimeleri gönderdiğinizi ya da hangi tekil web sayfalarını ziyaret ettiğinizi göremez.

Sansürcüler ziyaret ettiğiniz sitenin alan adını görebilir Örneğin, eğer "eff.org/https-everywhere" adresini ziyaret ederseniz sansürcüler "eff.org" adresinde olduğunuzu görebilir, ancak sitenin "https-everywhere" bölümünde olduğunuzu göremez.

Eğer bu tarz basit bir engellemeden şüpheleniyorsanız, alanadının başındaki http:// yerine https:// yazmayı deneyin.

EFF’in HTTPS Everywhere isimli tarayıcı eklentisini kullanarak HTTPS destekleyen tüm sitelerde bunu otomatik olarak aktifleştirebilirsiniz.

Bu tarz temel sansür taktiklerini atlatmanın bir diğer olası yolu da alanadını ya da URL'yi değiştirmektir. Örneğin, http://twitter.com adresinden girmek yerine, http://m.twitter.com adresini, sitenin mobil versiyonunu kullanabilirsiniz. Websitelerini ya da web sayfalarını engelleyen sansürcüler, genellikle engellenen sitelerin eklendiği bir karaliste üzerinden çalışırlar, bu durumda da karalistede olmayan her şeye rahatça girilebilir. Sansürcüler bir websitenin tüm alanadı varyasyonlarını bilmiyor olabilirler—özellikle de site engellendiğinin farkına varıp birden çok isim satın alıyorsa.

Web-temelli vekil sunucular anchor link

Web-temelli vekil sunucular (http://proxy.org/ gibi) sansürü atlatmanın basit bir yoludur. Bir web-temelli vekil sunucuları kullanmak için yapmanız gereken tek şey, kullanmak istediğiniz engellenen adresi girmek; vekil sunucu istediğiniz içeriği size gösterecektir.

Web-temelli vekil sunucular engellenen websitelerine hızlıca ulaşmak için iyi bir yoldur, ancak genellikle hiçbir güvenlik sağlamazlar ve eğer tehdit modeliniz birilerinin internet bağlantınızı izlemesini de içeriyorsa zayıf bir tercih olacaktır. Ek olarak, bunlar anlık mesajlaşma programınız gibi engellenebilecek diğer websayfası-olmayan servisleri kullanmanıza yardımcı olamazlar. Son olarak, web-temelli vekil sunucuların kendileri de, tehdit modellerine bağlı olarak, kullanıcılar için bir mahremiyet riski oluşturabilirler, sonuçta vekil sunucu çevrimiçi olarak yaptığınız her şeyin bir kaydına sahip olacaktır.

Şifrelenmiş Vekil Sunucular anchor link

Çeşitli vekil sunucu araçları şifreleme tekniğini kullanarak filtrelemeyi aşmanın yanında ek güvenlik özelliği de sağlar. Bağlantınız şifreli olduğundan başkaları nereyi ziyaret ettiğinizi göremez. Şifreli vekil sunucuları genelde sade, şifresiz web vekil sunucularından daha güvenli olsa da, aracı sağlayan kişiler kişisel bilgilerinize sahip olabilir. Örneğin kayıtlarında eposta adresinizi veya isminizi saklı tutabilirler. Bu, kullandığınız bu araçların size tam anonimlik sağlamadığı anlamına gelir.

Şifreli web vekil sunucularının en basit biçimleri "https" ile başlayanlardır — bunlar genellikle güvenli websitelerinin sağladığı şifrelemeyi kullanırlar. Ancak, bu vekil sunucularının sahipleri diğer güvenli websitelerine gönderdiğiniz ve onlardan aldığınız verileri görebilirler, bu yüzden dikkatli olmanız gerekir. Ultrasurf ve Psiphon bu araçlara örnektir.

Sanal Özel Ağlar (Virtual Private Networks) anchor link

Bir Sanal Özel Ağ (VPN) tüm internet trafiğinizi sizin bilgisayarınız ve başka bir bilgisayar arasında şifreler ve öyle gönderir. Bu bilgisayar ticari ya da kâr amacı gütmeyen bir VPN servisine, şirketinize ya da güvenilir bir tanıdığınıza ait olabilir. VPN servisini bir kez doğru şekilde yapılandırdığınızda onu websayfaları, eposta, anlık mesajlaşma, VoIP ve diğer bütün internet servislerine erişmek için kullanabilirsiniz. VPN trafiğinize yerelden müdahale edilmesini önleyebilir, ancak VPN sağlayıcınız trafiğinizin kaydını (girdiğiniz websiteleri ve ne zaman girdiğiniz) tutabilir ve hatta bir üçüncü şahsa web gezintinizi sürekli izleme imkanı sağlayabilir. Tehdit modelinize bağlı olarak, bir devletin VPN trafiğinizi dinliyor olması ya da kayıtlarınızı elde edebilmesi ihtimali kayda değer bir risk olabilir ve bazı kullanıcılar için bu durum, VPN'in kısa vadede sağlayacağı faydadan daha önemli olabilir.

Tor anchor link

Tor, size internette anonimlik vermek için tasarlanmış açık kaynak kodlu bir yazılımdır. Tor Tarayıcısı, Tor anonim ağı üzerine kurulmuş bir internet tarayıcısıdır. Tor, internet trafiğinizi yönlendirerek sansür problemini atlatmanıza yardımcı olur. (Linux, macOS ve Windows için hazırladığımız Tor kullanım rehberlerine göz atabilirsiniz).

Tor Tarayıcısı'nı ilk defa çalıştırdığınızda, sansürlenen bir ağda olup olmadığınızı belirtebileceğiniz bir ayar penceresiyle karşılaşırsınız.

Tor, ulusal sansürleri büyük anlamda aşmanıza yardımcı olmakla birlikte, düzgün ayarlandığında ülkenizin ağına sızmış bir düşmana karşı kimliğinizi de koruyabilir. Ancak Tor yavaş ve kullanımı zor olabilir.

Tor'u masaüstü bilgisayarınızda kullanmak istiyorsanız, Linux rehberimizden, veya  macOS rehberimizden, veya Windows rehberimizden yararlanabilirsiniz. Ancak yukarıdaki görselde de gözüktüğü gibi, lütfen "Bağlan" yerine "Ayarla" butonuna tıkladığınızdan emin olun.